Kombucha, maya ve bakterilerin simbiyotik ilişkisiyle oluşan “çay mantarı’nın” şeker ve çayla fermentasyonuyla üretilen, hafif tatlı, gazlı ve asidik özellikte bir içecektir. Önceleri sadece Çin, Rusya ve Almanya’da tüketilirken günümüzde tüm dünyada yaygın olarak içilmektedir.
Kombuchanın Yararlı Etkileri: Kombucha’nın temel biyokimyası büyük oranda bilinmemekle birlikte, şimdiye kadar bildirilen yararlı etkileri şunlardır: Antibiyotik etkisine sahiptir, gastrik, intestinal aktiviteleri düzenler, laksatif etkisi vardır, eklem romatizmasını iyileştirir, immun sistemi destekler, gut ve hemoroidleri iyileştirir, kolesterol düzeyini ayarlar, atherosklerozisi önler, toksinlerin atılımı ve kanın temizlenmesini sağlar, diabet’in düzelmesine yardımcı olur, stresle mücadeleyi destekler, yaşlanma etkilerini azaltır, vücudu zinde tutar.
Kombuchanın Zararlı Etkileri: Kombuchanın yararları yanında toksik etkilerinden de bahsedilmiştir fakat Kombucha’nın gözlenen toksisiteden direkt sorumlu olduğuna dair bilimsel kanıtlar yoktur. Besin alımının daha fazla azalmasına oranla ağırlık kaybının daha az olması, zayıflamak isteyenler tarafından Kombucha’nın dikkatsizce daha yüksek dozlarda içilmesine sebep olabilir. Sıvı alımındaki azalmayla birlikte güçlü iştahsızlık etkisi ciddi besinsel eksikliklere yol açabilir. Ayrıca, gözlemlenen etkilerin geriye dönüşümlü olması, bu özelliklerden faydalanan kullanıcılar tarafından uzun süreli bu içeceği tüketmeye sevkedebilir. İnsanlarda bu özellikler henüz değerlendirilmediğinden, zararlı olma ihtimali göz önüne alınarak, dikkatlice kullanılmalıdır. Mide bulantısı, özellikle aside duyarlı olanlar için bazı alerjik reaksiyonların ve renal yetersizliklerin görülebileceği ve çayın tüketimine son verilmesiyle ya da azaltılmasıyla şikayetlerin düzeldiği bildirilmiştir. Kombucha içildiğinde toksinlerin eliminasyonunu kolaylaştırmak ve vücut şartlarına göre tüketimi ayarlamak için bol suyla içilmesi tavsiye edilmiştir.
Sonuç: Son yıllarda Kombucha’ya yönelik bilimsel çalışmaların artmasına rağmen hala yetersizdir. İlk olarak Kombucha’nın fermentasyonu sırasında üretilen tüm bileşenler tanımlanmalıdır. Kombucha’nın sağlığa yaralarına ve bileşimindeki organik asitlerin ve antioksidanların etkinliğine dair çalışmaların yoğunlaşması, Kombucha’nın muhtemel etki mekanizmasını anlamada başlangıç noktası olacaktır. Günümüzde yoğurt, peynir, fermente bitkiler, kefir gibi birçok besin maddesinin sağlığı desteklediğine inanılmaktadır. Bu probiyotik ürünlerin etkisi metabolizma üzerinedir ve sağlık üzerine olumlu etkileri kesinleşmiştir. Dünya çapında popüler bir içecek olan Kombucha’nın da araştırılandan daha fazla yararlı etkileri olduğu bir gerçektir. İlerde yapılacak daha kapsamlı çalışmalarla bu etkilerinin kanıtlanmasının insan ve hayvan sağlığı için büyük değer taşıyacağı düşünülmektedir.
