Ergenlerde (Adolesan Dönemde) Beslenme

Ergenlerde (Adolesan Dönemde) Beslenme

Adolesan dönemi bebeklikten sonra en hızlı büyümenin olduğu önemli bir dönemdir. Bu dönemde kızların 11-15, erkeklerin 13-16 yaşları arasında büyümeleri en hızlıdır. Kızların vücudunda yağ, erkeklerinkinde adele dokusu birikir. Total vücut kitlesinde ki artış, erkeklerde kızlara göre önemli oranda fazladır.

Adolesanlarda maksimum büyüme potansiyellerine erişebilmeleri için beslenme, önemli bir faktördür. Bu dönemde yetersiz beslenen adolesanların genetik potansiyellerini yakalayamadıkları belirtilmektedir. Bu dönemde enerji dahil tüm besin ögeleri gereksinimleri artar. Enerji, protein, vitamin ve mineral gereksinimi arttığı gibi, iştah da bu dönemde artmıştır. Hayat boyu sürecek beslenme alışkanlıkları ergenlik döneminde yerleşir.  Dolayısıyla besin seçimleri çok dikkatlice yapılmalıdır.

Adolesanlar diğer çocukluk dönemlerine göre daha fazla evden uzakta kalırlar, bu nedenle daha fazla ev dışında yerler. Çoğunlukla hamburger, tost, sosis, kola, cips gibi hızlı-hazır, ayaküstü yenen besinlere eğilim gösterirler. Okul yemeklerini genellikle tercih etmezler. Onun yerine okul kantininden ya da okul çevresinden satın aldıkları besin değeri düşük gıdalarla yetinirler. Bu tür beslenme ile enerjinin %50’si yağdan gelmektedir. Bu yağın çoğunluğu doymuş yağlardan oluşmaktadır. Diyetteki doymuş yağ miktarı ve serum kolesterol düzeyi ile kalp-damar hastalıkları arasında ilişki olduğu bilinmektedir. Bu hastalıklar yetişkinlerde görülmesine karşın temelleri çocukluk çağında atılmaktadır. Genellikle ayaküstü beslenmede A ve C vitaminleri, kalsiyum, posa tüketimi yetersizdir, yağ ve tuz tüketimi ise yüksektir.

Bu yaş grubunun diğer bir yanlış alışkanlığı da öğün atlamadır. En çok atlanan öğün ise sabah kahvaltısıdır. Sabah kahvaltısı insanlar için önemli bir öğündür.

Ergenlik çağında özellikle kızlarda yemek yeme ile ilgili bozukluklar olarak Anoreksiya Nervosa ve Bulimia Nervosa görülmektedir. Genç kendi kendini kusturmakta, laksatif ve diüretik ilaçlar kullanmakta ve sağlığı bozulmaktadır. Bir deri bir kemik görünümünü almaktadır ve bu durumlarda gencin psikiyatrik tedavi görmesi gerekmektedir. Sorunların nedenlerinin araştırılması gerekmektedir.

Ergen beslenmesini değerlendirirken göz önünde bulundurulması gereken noktalar şunlardır:

  • Boy-kilo ölçümü alınmalı ve önceki değerleri ile karşılaştırılmalıdır. Herhangi bir kilo kaybı, aşırı kilo alımı ve büyümede gecikme varsa kaydedilmelidir.
  • Fiziksel aktivitesi sorgulanmalıdır.
  • Gün içindeki öğün sayısı ile öğünlerdeki yemeğin niteliği ve niceliği belirtilmelidir.
  • Cinsel gelişme ve “menstruasyon” öyküsü alınmalıdır. Bilinmelidir ki yeme bozuklukları, alkol veya ilaç kullanımı, kronik hastalık nedeniyle sürekli ilaç alımı, çok sıkı bir vejeteryan diyet ve düşük sosyo-ekonomik düzey beslenme yetersizliğin oluşmasında rol oynayan etmenlerdir.

Ergen beslenmesini değerlendirirken normal koşullarda günlük alması gereken miktarların bilinmesi gerekir. Dolayısıyla günlük beslenme şekli ve içeriği öyküde mutlaka sorgulanmalıdır.