Çölyak hastalığı, ince bağırsaklara zarar veren bir sindirim bozukluğudur. Hastalık, gluten içeren yiyeceklerle beslendikçe kötüleşir. Gluten; buğday, arpa ve çavdarda doğal olarak bulunan bir proteindir ve ekmek, makarna, kurabiye ve kek gibi gıdalarda yaygındır. Önceden paketlenmiş yiyecekler, dudak balsamları ve rujlar, saç ve cilt ürünleri, diş macunları, vitamin ve besin takviyeleri ve nadiren de olsa ilaçlar gluten içerebilir.
Çölyak hastalığı çok ciddi olabilir. Hastalık uzun süreli sindirim sorunlarına neden olabilir ve vücudunuzun ihtiyaç duyduğu tüm besinleri almasını engelleyebilir. Diyetinizden gluteni çıkarmak semptomları iyileştirir, ince bağırsaklarınızın zamanla daha fazla zarar görmesini önler.
Çölyak hastalığım varsa ne yemeliyim?
Et, balık, meyve, sebze, pirinç ve patates gibi yiyecekler gluten içermez ve dengeli beslenmenin bir parçası haline gelir. Mağazalarda, restoranlarda ve özel gıda şirketlerinde bulması kolay olan glutensiz ekmek, makarna ve diğer yiyecekleri yiyebilirsiniz. Ayrıca buğday unu yerine patates, pirinç, soya, amaranth, kinoa, karabuğday veya fasulye unu kullanabilirsiniz.
Geçmişte, doktorlar ve diyetisyenler yulafı çölyak hastalığında tavsiye ederlerdi. Yulaf aslında içerisinde gluten içermezken genelde işlem esnasında kullanılan ortak alanlarda farklı üretim yapıldığı için yulafa gluten sonradan bulaşabilmektedir. Bilimsel veriler, çölyak hastalığı olan kişilerin, işlem sırasında buğday gluteni ile temas etmediği sürece, yulafı güvenle yiyebildiğini göstermektedir. Yulaf ezmesini diyetinize dahil edip etmeyeceğiniz konusunda mutlaka sağlık ekibinizle konuşmalısınız.
Çölyak hastalığım yoksa glutensiz bir diyet uygulamam güvenli midir?
Son yıllarda, çölyak hastası olmayan birçok insan, daha sağlıklı olduğuna ya da kilo vermelerine yardımcı olabileceğine inanarak glutensiz bir diyeti benimsemiştir. Fakat mevcut hiçbir veri kilo kaybı için veya daha sağlıklı olduğu için glutensiz bir diyeti önermemektedir.
Glutensiz diyet her zaman daha sağlıklı bir diyet tercihi olmayabilir. Örneğin, glutensiz bir diyet lif, demir ve kalsiyum gibi vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri, vitaminleri ve mineralleri yeterince sağlayamayabilir. Bazı glutensiz ürünler kalori ve şeker bakımından yüksek olabilir.
Çölyak hastası olabileceğinizi düşünüyorsanız veya gluten intoleransınız olabileceğini düşünüyorsanız, doktorunuzla konuşmadan glutenden kaçınmaya başlamayın. Doktorunuz size tanı koyarsa, zaten sizi glutensiz bir diyete yönlendirir.
